ناباروری در زنان

اجزا اصلی دستگاه تولیدمثل زنان شامل تخمدان‌ها، لوله‌های رحمی و رحم است که در فرایند باروری و بارداری نقش اصلی را بر عهده ‌دارند. مشکلات رحم و لوله‌های رحمی، تخمدان، اختلالات هورمونی و بیماری‌های زمینه‌ای منجر به ناباروری زنان می‌شود.

• نقش مهم تخمدان‌ها، تولید تخمک بالغ و ترشح هورمون‌های استروژن و پروژسترون است، این هورمون‌ها علاوه بر ایجاد صفات ظاهری زنانه، بافت دیواره رحم (اندومتر) را برای لانه‌گزینی و رشد جنین آماده‌ می‌کنند. اگر اختلالی در عملکرد تخمدان‌ها ایجاد شود، باروری دچار اختلال می‌شود. به‌منظور باردارشدن، تمام مراحل تخمک‌گذاری و لقاح باید به‌درستی انجام شوند. یکی از شایع‌ترین علل اختلال درروند بلوغ تخمک‌ها و ترشح هورمون‌های تولیدمثلی زنان، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (تنبلی تخمدان) است. از نشانه‌ی این سندرم قاعدگی نامنظم، افزایش موهای زائد، جوش و چاقی است و می‌تواند زمینه‌ساز بروز مشکلات جدی مانند مقاومت به انسولین و دیابت شود.

• اختلال در ذخیره تخمدان به دلیل مشکلات ژنتیک، اشعه و برخی دارو‌ها رخ می‌دهد و تخمدان‌ها زودهنگام از کار می‌افتند و دیگر تخمک‌گذاری نمی‌کنند و درنتیجه هیچ تخمکی برای بارور شدن وجود ندارد.
• کیفیت و تعداد تخمک‌هایی که توسط تخمدان تولید می‌شود با افزایش سن به‌طور چشمگیری افت می‌کند. امکان باروری تخمک با کیفیت پایین وجود دارد، اما ممکن است تخمک بارور نتواند به‌درستی در رحم لانه‌گزینی یا به‌اندازۀ کافی رشد کند.
• انسداد یا آسیب دیدن لوله‌های رحم مانع رسیدن اسپرم به تخمک و جنین به رحم می‌شود. اختلال در لوله‌های رحمی می‌تواند به دلیل عفونت‌های مکرر لگنی، مشکلات مادرزادی، چسبندگی ناشی از بیماری اندومتریوز یا چسبندگی ناشی از عمل جراحی باشد. در اندومتریوز بافت اندومتر که به‌طور طبیعی در دیوارۀ رحم وجود دارد، در خارج از رحم رشد می‌کند. از نشانه‌های اندومتریوز، عادت ماهانه‌ی دردناک، درد هنگام برقراری رابطه‌ی جنسی، خونریزی شدید یا لکه‌بینی غیرطبیعی و درد در ناحیه‌ی تناسلی است.
• پولیپ‌های بزرگ یا چندگانه رحم و فیبروئیدهایی که بر روی حفره رحمی فشار وارد می‌کنند در توانایی اتصال و لانه‌گزینی جنین اختلال ایجاد می‌کنند و باروری را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
• بیماری‌های ایمونولوژیک یا سیستمیک مثل نارسایی کلیه و کم‌کاری تیروئید علاوه بر از کار انداختن سیستم‌های دیگر بدن موجب اختلال در عملکرد سیستم تناسلی و ناباروری می‌شود.

درمان ناباروری زنان عبارتند از:

• تحریک تخمک‌گذاری با دارو
• IUI (تلقیح داخل رحمی اسپرم)

• IVF
• ICSI

• کوتر تخمدان، لاپاروسکوپی، هیستروسکوپی و …

در درمان ناباروری زنان بسته به علت ناباروری ممکن است از یک یا دو روش باهم استفاده شود. با مراجعه زودهنگام به متخصص و انتخاب روش درمانی مناسب شانس بارداری افزایش می‌یابد.